برعکس نوشتن یا وارونه نویسی در شروع آموزش اعداد در کلاس اول امری طبیعی است ، ولی بعد از آموزش جدول یکی ده تایی ، و درست کردن دسته های ده تایی با نی و چوب کبریت و.. انواع کار عملی و دست ورزی ، در پایان کلاس اول دیگر نباید چنین مشکلی وجود داشته باشد.
اصطلاح اختلال ریاضی در مورد دانش آموزانی به کار می رود که با وجود داشتن هوش طبیعی، و سلامتی کامل در بینایی و شنوایی ، در انجام مهارت های محاسباتی ضعیف هستند.
اختلال ریاضی شامل دیر یادگیری در تمام مباحث است مثل اعداد، ساعت ، الگوها ، درک مسأله ، تقارن و ….که هر کدام درمان مخصوص به خود را دارند.
اختلال ریاضی اعداد شامل موارد زیر می باشد:
1 – شمارش طوطی وار : دانش آموز در شمارش اعداد مشکل دارد و مفهوم توالی اعداد را درک نکرده است، مثلا اگر از او بپرسید قبل از ۱۷ چند است ؟ نمی داند، باید توی دلش از یک تندتند شروع به شمردن کند و به شانزده که رسید می گوید: شانزده! هفده!
2 – مفهوم عدد : مثلا دانش آموز مفهوم عدد ۹ را نمی داند، یعنی نمی تواند ۹ مهره جدا کند.
3 – ارزش عدد : دانش آموز مفهوم بزرگتر و کوچکتر در اعداد را نمی داند، مثلا نمی داند۱۳ از ۱۵کوچکتر است
4 – خواندن عدد : دانش آموز ممکن است در خواندن اعداد شبیه به هم اشتباه کند، مثلا ۱۲ را ۲۱ بخواند.
5 – نوشتن عدد : نوشتن عدد نیاز به استفاده از حافظه ی تصویری و شنیداری دارد که ضعف در هر کدام از این ها باعث ایجاد مشکل می شود، مثلا ۲۷ را ۷۲ می نویسند.
در کلاس اول بعد از آموزش اعداد دورقمی ، اکثر معلمها معمولا از این نمونه تمرین ها می دهند:
۷۸ ۸۷
۳۶ ۶۳
بعد می گوییم در جای خالی علامت <=> بگذارید
آنقدر از این نمونه ها حل می کنیم تا در مغز بچه ها تثبیت شود.
اما کسی که اختلال ریاضی دارد حتی با انجام صد تا از این نمونه ها مشکلش برطرف نمی شود.
باید اشکال اصلی را برطرف کرد.
نگذاریم بچه ها با این مشکل ها که به راحتی قابل رفع هستند به کلاس چهارم بروند، همان ابتدای کار با تشخیص به موقع ، آن ها را به مشاور ارجاع بدهیم، این را هم اضافه کنم که درمان اختلال ریاضی جزء راحت ترین درمان ها است که بسیار سریع نتیجه می دهد و مثل سایر اختلال ها نیاز به زمان بسیار طولانی برای درمان ندارد.
برخی از کودکان به هنگام نوشتن املا واژه ها را صحیح اما وارونه یا قرینه ( آیینه نویسی ) می نویسند .
اگر وارونه نویسی و قرینه نویسی در سنین قبل از دبستان اتفاق افتاده باشد و حتی در کلاس اول دبستان ، چنانچه زیاد و پی در پی تکرار نشود امری طبیعی است . اما اگر با گذشت چند ماه از سال تحصیلی ، حتی در مورد واژه هایی که دانش آموز در ابتدای سال فرا گرفته است رخ دهد نیاز به ترمیم و درمان دارد . برای درمان این مشکل ، اقدامات زیر را می توان انجام داد :
1 – تن آگاهی : دانش آموز باید بتواند اندام هایش را بشناسد . به این منظور از او می خواهیم هر اندامی را که نام می بریم نشان دهد و یا برعکس اندام هایی را که نشان می دهیم نام ببرد .
2 – عروسک را که دست ها و پا هایش قابلیت حرکت داشته باشد را تهیه می کنیم . اندام های او را یک به یک به چپ و راست و بالا و پایین حرکت می دهیم و از کودک می خواهیم همان حرکت ها را تقلید کند .
با انجام این بازی کودک مفهوم قرینه را تشخیص داده و قادر خواهد بود بین واژه ای که خوانده است و واژه ای که وارونه و یا قرینه آن است ، تمیز کل شود .
3 –شما می توانید روبروی کودک بایستید و هر کدام از اندام هایتان را حرکت دهید و کودک همان حرکت ها را تکرار کند . بدیهی است که در این تمرین و تمرین شماره 2 اگر بخشهایی از طرف چپ بدن شما حرکت کند ( یعنی به عنوان مثال پای چپ شما ) ، دانش آموز باید پای راستش را بلند کند ، یعنی پایی را که روبروی پای چپ شما قرار دارد .
نمونه تمرین های مربوط به درمان قرینه نویسی
عزیزان توجه داشته باشید ما باید مشکل قرینه نویسی را از مغز حل کنیم نه از آموزش، اگر دانش آموز مشکلی نداشته باشد با تدریس معمولی و دست ورزی باید اعداد دو رقمی را یاد بگیرد، بیشتر تمرین های درمانی مربوط به ادراک فضایی و جهت ها است ، تمرین هایی مثل : دست راست بالا، پای چپ بالا ، دست راست روی گوش چپ ، دست چپ روی پای راست ، ( من این تمرین ها را به صورت بازی خیلی سر کلاس انجام می دهم و گاهی هم بچه ها را می خندانم، مثلا میگم دست راست روی سوراخ دماغ چپ! دست چپ روی گوش راست!) بعد از این تمرین ها ، تمرین هایی برای بالا بردن حافظه ی دیداری و شنیداری داده می شود.
تهیه و تنظیم : فاطمه مکانیکی _ آموزگار پایه دوم
تایید کننده : خانم دژم _ مدیریت آموزشگاه